مشهورترین قهوه خانه های جهان ( کافی شاپ های سنتی ) در زمان شاه عباس دیده شده اند . در زمان شاه عباس قهوه خانه های زیادی در شهر اصفهان مخصوصا در چهار باغ وجود داشت. کافه های سنتی ایران ، فرهنگسراهایی برای بزرگانی چون میرداماد ، شیخ بهایی و دیگر ادبا و عرفا و همچنین عموم مردم بودند . نجار ، بنا ، آهنگران و ... بعد از کار دور هم جمع شده و با هم تبادل شعر می کردند . پرده خوانی ، شاهنامه خوانی از دیگر ابداعات هنری و جذاب این دوره در قهوه سراهای سنتی به شمار می رفت .
لازم به ذکر است در همان ایام قهوه در اروپا رایج نبود و جهانگردان بسیاری از تجربه نوشیدن اولین قهوه در ایران و عثمانی نوشته اند از جمله جهانگرد ایتالیایی پیتر دولاواله در سفرنامه خود از تجربه نوشیدن قهوه در قهوه سراهای ( کافه شاپهای سنتی ) ایرانی چنین می نویسد :
" ایرانیان می گویند قهوه خواص زیادی برای تندرستی دارد ، به ویژه برای گوارش و نیرومند کردن معده و پیشگیری از ترش کردن، که همه اینها چیزهای خوبی هستند . حتی می گویند اگر پس از شام قهوه خورده شود کمی خواب از سر می برد . به همین خاطر کسانی که می خواهند شبها مطالعه کنند آن را می نوشند . امیدوارم وقتی به شهر رم بر میگردم این را با خود بیاورم شاید تا آن موقع چیز تازه ای باشد . "
رشد و توسعه مصرف قهوه از حدود 200 سال قبل در غرب شروع و همچنان این روند صعودی در پیشرفتهای صنعتی این حوزه ادامه دارد و بالعکس مصرف قهوه نه تنها در غرب افزایش نیافته بلکه بنا به دلایلی کاهش نیز یافته است . امروزه بر این اساس مدیران صنایع عظیم جهانی در این صنعت همواره به دنبال یافتن بازار مصرفی مناسب در اقصی نقاط جهان هستند .
قهوه نقش بسیار مهمی را در روند شکل گیری و تکامل انقلاب صنعتی اروپا داشته است . دکتر چارلز زایسلر استاد فلسفه خواب از دانشگاه هاروارد می گوید : بدون قهوه شکل گیری جامعه مدرن و امروزی غرب، همراه با تلاش 24 ساعته، هیچگاه میسر نبود . او معتقد است قهوه سمبل، اکسیر هوشیاری و جوهر طراحی روزمره هر فرد است.
قهوه توانست دقت و هوشیاری را به نیروی کار مورد نیاز انقلاب صنعتی هدیه کند . کارگران قهوه را جایگزین نوشیدنیهای الکلی رایج آن دوره کردند و توانستند با انرژی و هوشیاری کسب شده از قهوه به مشکلات کار فائق آیند .
جای تاسف است که قهوه هیچ وقت این نقش را در کشورهای در حال رشد بازی نکرده است . قهوه برای این مردمان ( جهان سوم ) همواره کالایی لوکس و سمبل اقتدار غربیهاست . متاسفانه ما با قهوه پز می دهیم . جای بسیار تاسف است که یک فنجان قهوه در میلان ایتالیا 2000 تومان ( نیم یورو ) و همان قهوه با کیفیت پایین تر در کشور ما 4 یورو به مردم ارائه می شود .
تمامی دست اندر کاران مرتبط به این هنر و صنعت باید تلاش کنند به نحوی قهوه ارزانتر و با کیفیت بالاتری در سبد غذایی مردم قرار دهند . اگر این خدمت صورت گیرد می توانیم پیشگیر بسیاری از مشکلات کشور عزیزمان در حوزه های اجنماعی و سلامت باشیم.
خانه قهوه تخصصی ایران/شیما حسین پور
