طبق تحقیقاتی که امروز در Nature Plants انتشار یافت، در کشور اتیوپی، زادگاه بومی قهوه عربیکا، تا حدود 59% از مساحت فعلی اراضی تولید قهوه آن به دلیل تأثیر تغییرات اقلیمی، قابلیت رشد و پرورش قهوه را تا قبل از پایان قرن حاضر از دست خواهد داد.

بالعکس با افزایش درجه حرارت و کاهش بارندگی، اراضی مناسب تولید قهوه با انتقال تولید در ارتفاعاتی بالاتر همراه با احیاء و حفظ جنگل نتیجه تحقیقاتی است که کشور اتیوپی بر روی آن متمرکز شده است.

این تحقیقات به رهبری Davis Aaron از باغ گیاه شناسی سلطنتی بریتانیا به عنوان کسی که در سالیان اخیر پیشرو مطالعه در حوزه شرائط اقلیمی و قهوه بوده همراه با Moat Justin RGB's و Gole Woldermariam Tadesse از طرف انجمن جنگل قهوه و محیط زیست صورت گرفته است.

Moat طی مصاحبه ای که رسماً انتشار یافت اعلام کرد " ما دریافتیم که رویکرد تجارتی معمول در حال حاضر میتواند برای اقتصاد قهوه اتیوپی در دراز مدت پیامدهای فاجعه باری را به همراه داشته باشد."

اتخاذ راهکارهای دقیق و به هنگام، مبتنی بر علوم چه در حال حاضر و چه در طول دهه های آینده برای اطمینان از تطبیق پذیری فرآیند تولید قهوه در اتیوپی امری اجتناب ناپذیر خواهد بود.

این طرح مطالعاتی و پشتیبانی هزینه های مالی آن که به مدت سه سال به طول انجامید در خصوص بنیان ساختاری اقتصادی و همگام با شرائط اقلیم و اقتصاد قهوه در پروژه اتیوپی با مشارکت دولتهای بریتانیا، دانمارک و نروژ از طریق بنیاد سازمان برنامه های استراتژیک (SCIP) راهبری گردید.

این کاوش مشتمل بر 16 ناحیه عمده پرورش قهوه همراه با آزمایشات میدانی، نظرسنجی از کشاورزان، مطالعه مدلهای مختلف شرائط آب و هوائی، نقشه برداری ماهواره ای با وضوح بالا و سایر مدلهای طرح ریزی شده به جهت مکان یابی پهنه ای مناسب، زمان بندی و شدت تأثیرات اقلیمی در سراسر کشور به طور کامل مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت.

یافته های بدست آمده حاکی از آن است که با افزایش دمای بالادستی در حدود  4  درجه سانتی گراد تا قبل از پایان قرن حاضر باعث خواهد شد تا در حدود 39 الی 59 درصد از اراضی ای که در حال حاضر به کشت قهوه اختصاص دارند قابلیت تولید قهوه را از دست بدهند، همچنین اراضی که در حال حاضر به عنوان مناطق حاشیه ای، مناسب تولید قهوه هستند، نمود آثار این تغییرات در آنها آشکارتر خواهد شد. همچنین محققان اظهار می دارند که بعضاٌ مناطقی که بسترهای مناسبی را جهت پرورش قهوه دارا می باشند نیز در حال حاضر با آهنگ سریعتری دستخوش این تغییرات خواهند گردید.

کشور اتیوپی در تولید قهوه اصیل و با کیفیت، و نیز در جایگاه جهانی عنوان پنجمین تولید کننده بزرگ قهوه در مقیاس حجمی و رتبه نخست صادرات قهوه در آفریقا را داراست. بر اساس گزارش محققان در سال 16/2015 این کشور بالغ بر 000/180 تن قهوه به ارزش تقریبی 800 میلیون دلار صادر نموده که در حدود یک چهارم ارزش کل صادرات کشور را به خود اختصاص داده و درآمد اولیه ای برای حدود 000/000/15 اتیوپیایی را رقم زده است.

با توجه به اهمیت تاریخی و اقتصادی این بخش در اتیوپی، یکی از اهداف این تحقیق ایجاد بستر سازی مناسب و بنا به نظر کارشناسان انتقال اراضی کشت قهوه به ویژه به ارتفاعات بالا دست، به طور بالقوه ای میتواند منجر به افزایش سطح مناسب قابل کشت تا میزان چهار برابری گردد.

از آنجا که میزان قابل توجهی از قهوه اتیوپی توسط تولید کنندگان کوچک تولید می گردد، انتقال اراضی قهوه کار سهل و آسانی نخواهد بود، زیرا ممکن است بسیاری از آنان مجبور به ایجاد تنوع در نوع کشت قهوه باشند در حالیکه برخی دیگر باید برای اولین بار قهوه بکارند. به عبارتی ایجاد یک اقتصاد قهوه با قابلیت انطباق پذیری با شرائط اقلیمی اتیوپی نیازمند تغییرات زیر بنایی عمده ای است که صدها هزار نفر از کشاورزان منطقه را متأثر خواهد ساخت.

Davis اظهار داشت که بر اساس مطالعات انجام شده در حال حاضر چشم انداز روشنی از آنچه که حداقل تا قبل از پایان قرن حاضر در همگامی بخش اقتصادی قهوه اتیوپی در مواجهه با شرائط اقلیمی را در پیش رو داریم، که تنها راه حل اساسی و پایدار در مصاف با این رویکرد تغییرات اقلیمی بوده و حتی پتانسیل افزایش تولید در سازگاری با شرائط اقلیمی نیز با استفاده از این راهکار قابل دستیابی میباشد.

مهدس قاسمی

خانه قهوه تخصصی